WAT EEN MISVATTINGEN!

WAT EEN MISVATTINGEN!

‘t Lijkt een eeuwig refrein: de economie wordt straks beter; de rente zal stijgen; de inflatie wordt hoger; de obligatiemarkt is in een bubbel. De huidige economische tegenwind is ‘tijdelijk’. Het economische herstel laat weliswaar op zich wachten, maar Centrale Banken hebben alle registers opengetrokken om het een en ander aan de gang te krijgen. Natuurlijk zijn er tegenvallers geweest, maar die ‘stabilizeren’ zich. De realiteit is natuurlijk volstrekt anders! Ondertussen gonst het van geruchten, dat de paniekerige autoriteiten denken aan negatieve rente, een verbod op kasgeld, een ‘bail-in’ (waarbij rekening- en obligatiehouders het haasje worden) bij het bankwezen, zogenaamd ‘helicoptergeld’, zonder tussenkomst van het bankwezen, monetisering van schulden en verdere rondes van monetaire stimulering (‘kwantitatieve verruiming’, QE). Sommige landen hebben zich reeds aangediend als proefkonijn. Gaan de tovenaarskunsten van de almachtige Centrale Banken dan niet naar wens?

Afgezien van de schier onoverkomelijke en tijdrovende politieke struikelblokken om de invoering daarvan door te voeren, blijft de wereld, met zo’n beleid, opgezadeld met een excessieve schuldenlast, die met een veelvoud steeg ten opzichte van de economische groei. Of zou de gewenste economische groei desondanks, als een ‘Deus ex Machina’, zomaar uit de lucht komen vallen? Misschien niet, maar men staat voor het blok. Een kredietmaatschappij zonder exponentieel stijgend krediet, ploft in elkaar. Alle onbedoelde effecten worden op de koop toe genomen. Allerlei kronkelredeneringen worden er met de haren bijgesleept. Zoals: negatieve rente is niets nieuws, want het bestond vroeger ook, bijvoorbeeld in de inflatoire jaren ‘70, na aftrek van inflatie. Verzuimd wordt te vermelden, dat een dergelijk fenomeen nooit een lang leven beschoren is, omdat het leidt tot een implosie van het financieele systeem. Iedereen gaat dan failliet. Dus moet er met de harde hand worden ingegrepen door een volgende generatie van Centrale Bankiers, wat een einde maakt aan de opgepompte activa. ‘Na mij de zondvloed’ is de redenering van de huidige autoriteiten. Of misschien neemt een systeemcrisis plotseling de overhand, net zoals in 2007 - 2008, toen Centrale Bankiers totaal onvoorbereid waren. Bernanke van de Federal Reserve achtte de risico’s van de Subprime-crisis afdoende ingeperkt (Maart, 2007) en beweerde, dat de beursgenoteerde, quasi-staatsverzekeraars voor de huizenmarkt, Fannie Mae en Freddie Mac, toereikend gekapitaliseerd waren (Juli, 2008). Maar belastingbetalers moesten voor hun redding liefst $ 163 miljard neertellen. Alles hangt af van vertrouwen.

In ieder geval lijkt het voorbarig om zich op de borst te kloppen, als verreweg de meeste economische indicatoren hardnekkig beneden de verwachting blijven. Hoe kan men de weergaloze, 7-jarige instorting van grondstoffenprijzen wegwuiven, na de meest spectaculaire hausse in decennia sinds het begin van deze eeuw? De olievoorraden alleen al, zijn in 85 jaar nog nooit zo hoog geweest en de overproductie gaat nog vrolijk door. De totale waarde van het grondstoffencomplex is 45% van het wereldwijde Bruto Nationaal Product (volgens het BIS). De natuur maakt straks korte metten met de grondstoffenproducenten en hun crediteuren! De tijdbommen van duizenden miljarden in ‘onder - water’ - kredieten, zullen stuk voor stuk afgaan.

Waarom hebben de pleitbezorgers voor de riskante Opkomende Markten, inclusief China, alle gigantische verborgen schulden verzwegen? Tijdens de Azie-crisis van 1997 bleken de Centrale Bank - reserves van Thailand, geschat op $ 33 miljard, als sneeuw voor de zon practisch te zijn verdwenen vanwege uitstaande termijncontracten. Internationale kredieten met grote valuta-risico’s, via derivaten, buiten de balans om, zijn overal gemeengoed. Verder heeft China talloze dubieuze debiteuren in de Opkomende Landen, die betrokken waren bij haar infrastructuur-hausse. Men zal de omvang daarvan tevergeefs zoeken in de cijfers, die door de Bank of International Settlements (BIS) en de Wereldbank worden gepubliceerd. Bovendien zijn alle gegevens over fiscale tekorten en uitstaande schulden toch al verdacht: derivaten en creatief boekhouden doen tegenwoordig wonderen. Vraag dat maar aan Griekenland.

Voorlopig spreken de optimistische hooggeplaatste personen voor dovemansoren, want de obligatie- en grondstoffenmarkten verdisconteren een veel somberdere toekomst, terwijl de aandelen- en onroerend goedmarkten zich nauwelijks kunnen handhaven. Groei-, rente- en inflatieverwachtingen blijven dalen. De omloopsnelheid van het geld, wat een signaal is voor inflatie/deflatie, heeft een 60-jarig dieptepunt bereikt. Het spook van hoge inflatie van 15% en loonsverhogingen van 20% in de jaren ‘70 in de Westerse wereld, lijken nu een verre herinnering. Zelfs de meeste Opkomende Landen is de traditionele hyperinflatie een gruwel (Venezuela en Belarus uitgezonderd). De wereld is inderdaad totaal veranderd. Daarom is de kwaliteitsobligatiemarkt NIET in een bubbel: deflatie breidt zich juist uit. Meer dan 70% van de grotere industrielanden zit al in officieele, niet ‘tijdelijke’, deflatie. Zolang de ‘natuurlijke rente’ (het Baa obligatie-rendement - 5.34% - is een alomvattende bruikbare maatstaf) nog 100% hoger ligt dan de nominale economische groei, blijft de obligatiemarkt heel gewild. De 30-jarige Amerikaanse Treasury, de beste belegging sinds 1981 (34 jaar!), heeft een rendement (2.85%), dat reeel, na aftrek van inflatie, nog steeds 50% hoger ligt dan het gemiddelde van de laatste 145 jaar (2.1%). Bij een verwachte inflatie van 0% of lager is de triomftocht van deze belegging (en haar Nul-coupon) nog lang niet voorbij!

Bij een verwachte structurele, wellicht generatie-lange, deflatie van 1% per jaar, zoals die in Japan in de laatste 25 jaar, maakt de stijging van de reeele rente, na aftrek van deflatie, de drang naar kredietinkrimping (‘deleveraging’) acuut. Dat maakt dan meteen een einde aan het ‘vermogenseffect’ van het casino en alle dierlijke instincten (‘animal spirits’). De hoogtijdagen van de meeste Hedgefondsen en de Flitshandelaren zijn dan voorgoed voorbij. Vaste activa, zoals aandelen, onroerend goed en grondstoffen, voor het merendeel gefinancierd, zullen het ook steeds meer moeten ontgelden. Effectenkrediet heeft bijvoorbeeld een nieuw, gevaarlijk hoogtepunt bereikt. Vele landen zijn in hachelijk vaarwater beland door torenhoge hypotheekschuld. De verhouding tussen huizenprijzen ten opzichte van het inkomen is wereldwijd nog 50% hoger dan het historisch gemiddelde. Een ware slachting is te verwachten in toplocaties, zoals Londen, New York en Vancouver (Canada), om maar wat te noemen, waar huizenprijzen in 20 jaar zijn vertienvoudigd. Reeele Nederlandse huizenprijzen, na aftrek van inflatie, zijn nog steeds het hoogst in 300 jaar (Eichholtz).

Onjuiste prijsbepaling (‘mispricing’), vanwege niet - vol - te - houden omstandigheden, eindigt altijd in tranen. Japan is de rest van de wereld 15 jaar vooruit, wat betreft het schuld- en vergrijzingsprobleem, en de stand van de Nikkei 225 aandelenindex en de gemiddelde prijs van onroerend goed, zijn nog ruim 50% lager dan 25 jaar geleden, ondanks scherp fluctuerende, opwaartse stuiptrekkingen. Alle monetaire stimuleringen, die steeds minder effect schijnen te sorteren, ten spijt!

Het teveel-aan-alles oftewel overcapaciteitsprobleem, als gevolg van overinvesteringen, zonder inachtneming van mogelijk rendement, dankzij het losbandige oppompbeleid der Centrale Banken, kan niet genoeg worden benadrukt. De genadeslag wordt de voortzetting van de Mega-devaluatie van de Chinese Yuan, de enige nog echt overgewaardeerde valuta, ten opzichte van de Dollar. China heeft weinig keus en rekent op een ‘take it or leave it’ reactie van de rest van de wereld. In het komende 5-jaren plan, moet het land een sprong maken naar een maatschappij, die hogere lonen kan verdragen. Een verhoging van de levensstandaard is een voorwaarde voor de alleenheerschappij van het Centrale Comite van de Communistische Partij. Er is voorlopig geen sprake van, dat de hoge spaarquote (nieuw hoogtepunt) kan dalen, vooral nu de valuta-reserves, waarvan de helft illiquide is, drastisch slinken. De Chinese kapitaalvlucht is adembenemend! De ‘insiders’ nemen de benen, dus waarom zouden ‘outsiders’ eigenlijk moeten kopen? De hoge spaarquote is nodig om zowel de gigantische kredietverliezen op te vangen van zowel de Aziecrisis in de jaren ‘90 (⅓ van alle verstrekte leningen?), als de duizenden miljarden aan in - gebreke - gebleven - leningen (Non-Performing Loans, NPL’s) van de recente kredietexplosie (de totale schuld is in de laatste 7 jaar verdubbeld naar $ 25,000 miljard oftewel minstens 320% van het BNP). De belastingbetaler, overal, draait altijd op voor oude schuld, die immers nooit verdwijnt! De overgang van een investerings- en exportmodel naar een consumptiemodel ligt in China nog ver in het verschiet. Consumptie als percentage van het BNP is lager dan 10 jaar geleden. Wat echter helaas wel voor de hand ligt, is een overgang naar een oorlogsmodel.

De ‘nep’- oorlog in het Midden Oosten wordt slechts bijzaak, als eenmaal de strijd losbrandt om Eurazie, de machtige landmassa, die grote delen van Rusland en China omvat. Het land, dat daarover heerst, zou de hegemonie van Amerika pas echt kunnen aantasten. Het is zonder meer te verwachten, dat Amerika dan niet stil zal blijven zitten om haar belangen veilig te stellen. Oude rotten, zoals Brzezinski en Kissinger maken er geen geheim van, dat een ‘wisseling van de wacht’ (regime change) in Moskou en Peking uiteindelijk gewenst is. Het uiteenvallen van de oude Sovjet Unie op 26 December, 1991, dient daarvoor als voorbeeld. Naarmate de wereld afglijdt naar deflatie en depressie, is een grootscheepse verhoging van militaire uitgaven te verwachten. Rusland en China hebben die uitgaven, als percentage van hun BNP, recentelijk reeds verdubbeld, terwijl de Amerikaanse defensie-uitgaven, als percentage van haar BNP, nog steeds het laagst zijn in 30 jaar (zo’n 5%), ondanks 9/11, Iraq en Afghanistan. In 1944, was het Amerikaanse defensiebudget liefst 43% van haar BNP en dat toont aan, wat zoal kan gebeuren in oorlogstijd. In dit licht moet men de potentieele volksverhuizing van miljoenen naar Europa bezien. Onder druk van Amerika, heeft Frau Merkel de huidige immigratie van 10,000 vluchtelingen per dag naar Duitsland moeten toelaten, tegen haar politieke instinct in. Ruim 25% van alle Amerikaanse troepen in het buitenland, zijn nog in Duitsland gestationeerd en Duitsland, net zoals Japan, doet gewoon, wat Amerika zegt. Deze explosieve en instabiele situatie versnelt het einde van de Europese Unie en de Eurozone, ten gunste van Amerika en de Dollar. Dit schaakspel van machtsblokken is allang in volle gang en Europa is slechts toeschouwer.

Sommige landen in de Eurozone, zoals Duitsland en Nederland, met een kolossaal overschot op hun lopende rekening als percentage van hun economie, zullen, in versneld tempo, duizenden miljarden Euros naar Amerika sluizen, voornamelijk in Treasuries. In de laatste 7 jaar is al 500 miljard van die Euro-overvloed (‘Euro glut’) naar Amerika gevloeid, wat daarvoor zijn weg zocht naar Zuid-Europa, waar het ervan langs kreeg door de economische depressie aldaar. Naarmate de wereld gevaarlijker wordt en de waanzinnige oorlog op kasgeld en de kans op bank-’bail-in’, met name in Europa, verhevigen, zal de vraag naar de Superdollar blijven aanhouden, ondanks alle indianenverhalen van het tegendeel. Dit is het tijdperk, waarin de wereld de afrekening krijgt gepresenteerd van een 70-jarige superkredietcyclus, die onvermijdelijk de geest geeft, net zoals alle voorgaande in het verleden. Daarom blijven Kasgeld, in Dollars, en Treasuries, eventueel als substituut, verreweg de meest aantrekkelijke beleggingen in de komende jaren. En ook Fysiek Goud, onder eigen beheer, ongeacht de, wellicht veel lagere, prijs, behoort deel uit te maken van een vermogen, als verzekering tegen het ondenkbare en als voorbereiding op een nieuw monetair systeem, met een grotere rol voor Goud, NA de Grote Klap en tijdens de komende werelddepressie, op langere termijn. Mocht men niettemin worden verleid tot aandelenspeculatie, onder aanmoediging van de bekende spreekbuizen, om de laatste ‘deflatoire hausse’, gelijk aan 1929, niet te willen missen, dan moet men in gedachten houden, dat verkopen, laat staan ‘short’ gaan om zich te beschermen, onmogelijk zou kunnen worden, net zoals dat het geval was na het barsten van de recente Chinese aandelenbubbel. Koop in ieder geval geen beleggingsfondsen of ETF’s, maar uitsluitend aandelen en obligaties rechtstreeks, want die zijn, na de verwachte chaos, altijd nog iets waard. Gemeenschappelijke beleggers zullen in de komende unieke tijden niet meer automatisch aanspraak kunnen maken op hun schijnbaar bezit. Net zoals bij Communistische paradijzen: alles is van iedereen, maar niemand bezit eigenlijk iets.

DIEDERIK SCHMULL

27 October, 2015

WESTCLIFF-On-SEA, Essex, U.K.

@@@@@@@@@@@@@@@@@