MET EEN BLOEDGANG NAAR DE KNOPPEN

MET EEN BLOEDGANG NAAR DE KNOPPEN

Is het leven niet een kwestie van ‘geven en nemen’ (‘you win some, you lose some’)? Is het daarom niet beter om op meerdere paarden te wedden? Want als er dan iets faliekant misgaat, dan heeft men kans om toch te overleven (‘you live to fight another day’). Tja, het is weer zover. De wereld holt naar een totale omwenteling van de huidige stand van zaken, de status quo, die zich in de laatste 60 jaar heeft ontwikkeld. Niemand weet, wat opeens een vertrouwenscrisis veroorzaakt. Maar er zijn overduidelijke tekenen, die wijzen op zeer zware tijden, die de meesten zich eenvoudigweg niet kunnen voorstellen. De wereld is op weg naar al of niet gedwongen afschrijving en kwijtschelding van ‘excessieve schuld’. De schuld van de een is echter het bezit van de ander. Daarom zal de wereld, zoals tijdens elke generatie, weer geconfronteerd worden met een forse financieele aderlating. Velen gaan dan naar de knoppen en moeten opnieuw beginnen.

Negatieve Rente en Helikoptergeld , alsmede ‘eeuwige’ Kwantitatieve Verruiming (QE), bieden slechts tijdelijk respijt, geen oplossing. Het zijn de laatste stuiptrekkingen van een natuurlijk proces, dat afrekent met de kredietuitspattingen in het verleden. Dit proces komt nu met een bloedgang op ons af. Zodra de vermeende almacht van de Centrale Banken in twijfel wordt getrokken, wordt het vloerkleed onder de voeten van de wereld weggetrokken. Totaal ‘onverwacht’, van de ene op de andere dag. Daarom moet elk technisch en verleidelijk koersherstel in de markten met de grootste argwaan worden bekeken. Want uiteindelijk zal de economie juist verbeteren, als er weer sprake zou zijn van een rentestijging. De eventuele beursmalaise, die daarvan het gevolg zou kunnen zijn, moeten de autoriteiten op een gegeven moment op de koop toe nemen. Daarom is het zo riskant om aan de lippen te hangen van Centrale Bankiers. Als zij vroeger hun mond open deden, spraken zij tenminste nog in een geheimtaal.

Centrale Banken zijn aan het ‘eind van hun Latijn’. Natuurlijk geven ze dat nog niet toe. Ze doen alsof ze alles onder controle hebben, net zoals generaals, die de oorlog verliezen. Ze hebben de stille hoop, dat het publiek al hun exotische uitspraken slikt, zodat het in de waan verkeert, dat de terugkeer van hogere inflatie en economische groei gewoon een kwestie van tijd is. Maar ieder weldenkend mens, die even stilstaat bij de onnozele ideeen, die hier en daar worden gelanceerd, komt al gauw tot de conclusie, dat al het monetaire kruit wel degelijk is verschoten. Het onzinnige, onorthodoxe monetaire beleid is gebaseerd op de stelling, dat men een verschillende uitkomst kan verwachten door steeds hetzelfde weer te herhalen (Albert Einstein). Dit beleid, zoals een schuldencrisis ‘oplossen’ met nog meer schuld, heeft de noodzakelijke evenwichtige verhoudingen (‘rebalancing’) tot nu toe vooruitgeschoven. Een veel grotere financieele crisis dan de vorige in 2008, staat geduldig zijn opwachting te maken. Het is niet een kwestie van ‘of’, maar ‘wanneer’. Dat de Amerikaanse Federal Reserve haar cyclus van rentestijgingen heeft vertraagd door een ‘geheime’ G-20-overeenkomst, is een gemiste kans.

Het ‘succes’ van Negatieve Rente, welke nu bij eenderde van de wereldeconomie in zwang is gekomen, is ver te zoeken. Dat bespottelijke beleid heeft de winstgevendheid van de gehele financieele sector verpletterd. Het zal leiden tot bezuiniging en herstructurering in die sector, wat de kredietuitgifte juist zou aantasten, het tegenovergestelde van wat een Centrale Bank beoogt! Erger nog, talloze banken hebben de kosten voor ‘administratie’ en hypotheekleningen voor hun clienten juist verhoogd. De kosten om krediet te verkrijgen zijn dus gestegen, niet gedaald! Bovendien is op den duur een totale ommezwaai te verwachten naar activa, die niet automatisch tot verlies leiden. In Duitsland en Japan, is er reeds een ‘run’ op brandkasten voor contant geld! Alle geldmarktfondsen in Japan staan, vanwege negatieve rente, op springen en zijn al gesloten. Dus dit ‘ondenkbare’ experiment doet al veel meer kwaad dan goed. Raad eens, wat er gebeurt, als Centrale Banken gedwongen zijn om op hun schreden terug te keren?

Contant geld verbieden? Dan grijpt men toch meteen naar alternatieve betaalmiddelen? Bovendien zijn er vast wel andere valuta’s, die de rol van lokaal contant geld zullen overnemen. Want een wereldwijde invoering van een dergelijke drastische maatregel kan men wel vergeten. Verder is het betalen met een kredietkaart, wat uitsluitend voorbehouden is aan de gelukkigen, veel verleidelijker dan met contant geld, waardoor er weer een kredietbrand zou oplaaien, die daarna opnieuw geblust moet worden (met hogere rente).

Centrale Banken lijken op kippen zonder koppen, die nog even door blijven rennen. Ook slangen, kikkers en fruitvliegjes kunnen zonder hoofd nog even verder ‘leven’. Maar uitstel is geen afstel. Is het nu de beurt aan de overheid om een duit in het zakje te doen? Op een gegeven moment zal de overheid enkele zeer impopulaire stappen moeten ondernemen om het systeem te ‘redden’. Economische groei en inflatie laten het immers blijvend afweten, zolang excessieve schuld en voortgaande vergrijzing als molenstenen om de nek van de maatschappij hangen. Of stevenen we af op een autocratisch leiderschap, waarbij volksvertegenwoordigers nog maar weinig voor het zeggen hebben? Talloze landen beschouwen democratie al als ‘gevaarlijk’. Tegelijkertijd lijkt de wereld te slaapwandelen in de richting van anti-globalizatie, anti-wereldhandel, anti-immigratie en godsdienstoorlog. Duiden die ontwikkelingen op hogere economische groei? Angst is troef. Ga daar maar aan staan!

Door het waanzinnige monetaire oppompbeleid van de laatste 20 jaar, opgedrongen door de hapering in de naoorlogse economische groei, is de wereldwijde kredietbubbel tot ongekende omvang aangezwollen en is de vermogens- en inkomensongelijkheid hoger dan ooit. Net zoals in 1929, na de ‘Roaring Twenties’. De daarop volgende economische depressie maakte korte metten met de welvaart van bijna iedereen, inclusief van de elite van destijds. Nu weer! Er is momenteel teveel aan alles. De wereldwijde overcapaciteit zal vanzelf zorgen voor een verstrekkende schuldsanering, die zijn weerga in de wereldgeschiedenis niet heeft. De onderlinge verbondenheid is immers nog nooit zo groot geweest als nu. Hele bedrijfstakken zullen worden weggevaagd. Het aantal probleemleningen zal de pan uitrijzen. Banken en landen gaan over de kop. Samenwerkingsverbanden, zoals de Europese Unie en de Eurozone, zullen opbreken. Het wordt ‘ieder voor zich’ en onderlinge solidariteit wordt verleden tijd. China neemt thans, om maar wat te noemen, 50% van de wereldstaalproductie voor haar rekening en heeft alleen al in de laatste 2 jaar meer staal geproduceerd dan Groot-Brittannie in de laatste 145 jaar

De knapste koppen hebben die overcapaciteit nooit zien aankomen, want die hielden zich uitsluitend bezig met de ‘potentieele’ vraag in een wereld van schijnbaar ‘eeuwige’ groei. Keer op keer extrapoleert men vroegere groeitrends, wat altijd weer uitdraait op een ‘flop’. Daarom spatten bubbels in technologie en telecommunicatie (2000), in huizenprijzen (2007), in grondstoffenprijzen en Opkomende Markten (2011) uitelkaar, waarbij fortuinen in rook opgaan. Men had zich veel ellende kunnen besparen, als men zich meer gericht had op de cyclus van ‘overinvesteringen’. Kuddegeest is het meest fnuikende en trieste fenomeen in de beleggingswereld. De kuddegeest onder dieren verhoogt hun overlevingskans, maar het tegenovergestelde is het geval bij mensen. Die verliezen meestal hun gezond verstand, zodra ze zich bevinden in een groep.

Maar nu komt de klap op de vuurpijl: de EURO is hard op weg om een totaal waardeloze valuta te worden. De Europese Centrale Bank (ECB) tovert geld ‘uit de dunne lucht’ tevoorschijn om aanvechtbare, riskante staats- en bedrijfsobligaties op te kopen van de banken, die dan op hun beurt een kredietbubbel aan de gang kunnen houden. Dit is vergelijkbaar met de kredietcreatie van John Law’s Banque Generale Privee (later: Banque Royale) tussen 1716 en 1720. Die kredietcreatie veroorzaakte een koersexplosie in het Mississippi-aandeel van 15 Pond tot wel 18,000 Pond, waardoor het aantal miljonairs explodeerde. Totdat dit ‘Ponzi’-schema opeens ten einde kwam door gebrek aan ‘nieuwe’ kopers. Stel eens voor, dat men plotseling gaat twijfelen aan de kredietwaardigheid van die, zogenaamd ‘risicoloze’ obligaties van, technisch failliete, landen (63% van de Euro-staatsobligaties!) en bedrijven, die door de ECB grootscheeps worden ingeslagen. De marktwaarde van die obligaties zou dan zakken als een baksteen (met steeds hogere obligatie-rendementen, zoals in 2012). Is het niet zonneklaar, dat de ECB en de EURO in vlammen opgaan, zodra deze zeepbel niet langer kan worden opgeblazen?

Helaas staat de Eurozone onder toenemende druk van alle kanten. Mogelijke landen- en bankfaillissementen, miljarden-verslindende vluchtelingencrisissen, mogelijk scherp hogere defensie-uitgaven (onder druk van Amerika) en voortgaande dumpingpraktijken van China. De ECB kan zich niet veroorloven om het tempo van haar onorthodoxe Ponzi-beleid af te remmen. Maar op een dag wordt men wakkergeschud door of het faillissement van de ECB zelf of door de weigering van de markt om die obligaties nog langer te accepteren als onderpand. Op die manier komt monetaire waanzin aan zijn eind. Daarom zijn Amerikaanse Dollars en Treasuries de laatste rotsen in de branding, tegelijk met Fysiek Goud, onder eigen beheer.

DIEDERIK SCHMULL

31 Maart, 2016                                                                WESTCLIFF-On-SEA, Essex, U.K.