OP HET SCHERP VAN DE SNEDE

OP HET SCHERP VAN DE SNEDE

Zo, de wereld is weer wat wijzer geworden. Een enkeling, die zich als een roepende in de woestijn moet hebben gevoeld, wees op het beperkte en onbedoelde effect van de grootscheepse monetaire stimulering. Centrale Bankiers werden immers als wonderdokters beschouwd, die de wereld hadden behoed voor deflatie en depressie. Nu, na bijna 6 jaar van gigantische ‘kwantitatieve verruiming’, staat de wereld waarachtig toch oog in oog met dalende grondstoffenprijzen en deflatie (en stijgende reele rente, ookal is de nominale rente nul). De omloopsnelheid van het geld blijft in een structurele vrije val. De wereld staat dus weer op het scherp van de snede? Volgens (onderwijzer) Bartjens was dat onmogelijk! Beleidsmakers zijn helemaal verbouwereerd. Misschien moet men nu alles op alles zetten om nog meer datgene te doen, wat tot nu toe niet gewerkt heeft! Maar het zal niet mogen baten. Het grote spel is voorbij. De slinger is bezig aan zijn tegenbeweging.

Het onorthodoxe monetair beleid heeft gefaald. De genadeloze, neergaande trend in inflatie, zelfs in Amerika, zet zich voort. Er zijn structurele deflatoire krachten aan het werk, die velen uit het oog hadden verloren. Tegen de algemene mening in, lijkt de Amerikaanse Dollar, sinds de bodem van 2007, in kracht toe te nemen, wat nog jarenlang zal aanhouden. De Dollarstijging is een ondubbelzinnige waarschuwing. Het tekort op de Amerikaanse lopende rekening, ten opzichte van het BNP, zal structureel blijven dalen, nadat het gedurende 20 jaar (1991 - 2007) onverbiddelijk was opgelopen. De energierevolutie, het concurrentievermogen (vooral ten opzichte van China), de kredietinkrimping bij de Babyboomers (hogere spaarquote) en demografie, hebben voor deze omwenteling gezorgd. Maar dit betekent, dat de kraan wordt dichtgedraaid van een van de belangrijkste liquiditeitsbronnen voor de wereldhandel, wat zijn uitwerking niet zal missen op het internationale monetaire systeem.

Amerika en Europa, met respectievelijk 5% en 10% van de wereldbevolking, nemen elk bijna 30% van de consumentenvraag in de wereld voor hun rekening. Maar de gemiddelde consument in het Westen, die zijn reele inkomen in het afgelopen decennium alleen maar heeft zien dalen, is veel voorzichtiger geworden en voornamelijk uit op koopjes. Consumentenkrediet dient steeds meer om elke maand de touwtjes aan elkaar te knopen, niet om zich vol te laden met allerlei goederen. De zogenaamd ‘sterke’ opkomende landen zijn nog enorm afhankelijk van export, vooral van grondstoffen, naar die Westerse consument, die de Westerse economie voor 70% bepaalt. De consumentensector in niet-Westerse landen is vaak niet meer dan eenderde van de economie, ook in China, wat heel vaak ook nog lijkt te stagneren. De niet-Westerse landen, met 85% van de wereldbevolking, lijken daarom af te stevenen op een catastrofale cyclus van devaluatie en deflatie, omdat hun lot is verbonden aan een stijgende Dollar, waarin zij juist voornamelijk hadden geleend. Een structureel stijgende Dollar doet de opkomende economische giganten daarom de das om!

Vanwege een reeks structurele factoren, exporteert Amerika minder kapitaal, wat heeft geleid tot een Dollartekort. Als de wereld ooit het vertrouwen verliest in de Centrale Banken om dat Dollartekort te verlichten, dan zijn de gevolgen van de klap in riskante activa, zoals aandelen (funest voor cashflow), grondstoffen en onroerend goed, niet mals. Alle pogingen om de eigen valuta in dit klimaat onder controle te houden, zullen steeds vruchtelozer worden. Een nieuwe liquiditeitscrisis, valuta-oorlogen (devaluatie van de Chinese Renminbi, vanwege de looninflatie!) en kapitaalcontroles liggen op de loer. Mocht de Federal Reserve onverhoopt de rente enigszins verhogen, zoals in 1928, voor de Grote Crash van 1929, dan is het plaatje compleet. Opeens moet de gehele wereld dan ‘afkicken’. Dat komt ervan, als de wereld leent in de ‘eeuwig zwakke’ Dollar (80% van de wereldschuld) om haar liquiditeit op peil te houden. Er zal weer een hoge prijs betaald moeten worden voor zo’n onzinnig beleid. Reken er maar niet op, dat de 20-jarige stijging van het Amerikaanse tekort op haar lopende rekening (voor 2007) kan worden herhaald. Dat is vechten tegen de bierkaai.

DIEDERIK SCHMULL

27 September, 2014

WESTCLIFF-On-SEA, Essex, U.K.