(OVERPEINZING): DE VOLGENDE BANANENSCHIL
Wie dan leeft, wie dan zorgt (Texels: Olle tiede heewwe weer tiede)? Een aloude uitdrukking om het aanpakken van netelige kwesties steeds maar vooruit te schuiven. Uitglijden over de volgende bananenschil? Niemand weet wanneer, dus gewoon maar het beste ervan hopen, want wie positief blijft, kan immers de toekomst naar zijn hand zetten?
Toch zijn er sommigen, zoals ondergetekende, die niet zullen rusten om te wijzen op de potentiele financiele en politieke aardverschuivingen, waarvan de meesten liever niet willen horen. Alles lijkt toch aan de betere hand? Zwakke landen kunnen weer lenen op lage rentes. Geen haan kraait naar de genadeloos oplopende schulden, die hen later de das omdoen. Want men neemt aan, dat men gezamenlijk daarvoor kan en zal opdraaien. Banken komen weer in veilige wateren, want hun herkapitalisatie staat nu echt te gebeuren. Ze worden nu (weer) ‘doorgelicht’ (stress tests) en dit keer zou het veel geloofwaardiger zijn. Er komt zelfs een limiet op de schuldhefboom (leverage). Maar bankschuld kan nog steeds oplopen tot 33 maal het eigen vermogen! Een teruggang van slechts 3% in de waarde van de uitstaande activa is genoeg om een gemiddelde bank weg te vagen. Een 1% teruggang leidt tot een leverage van 55 maal, een 2% teruggang tot liefst 100 maal. Er is bar weinig voor nodig om weer een ernstige vertrouwenscrisis te verwachten. Is het tijd om rustig te gaan slapen, terwijl menselijke hebzucht en stommiteit weer de overhand krijgen? Of is een crisis juist de prijs, die betaald moet worden voor vooruitgang?
Afschaffing van het fractioneel bankieren, waarbij een deposito vele malen kan worden uitgeleend (‘private money’), lijkt niet de oplossing, noch kan dat in de praktijk ooit worden gerealiseerd. Overregulering en bureaucratie, evenmin, want die doden een dynamische samenleving. De uiteindelijke oplossing moet gezocht worden in een stabieler internationaal monetair systeem, zoals dat voor 1971 bestond: met een relatief vaste verhouding tussen de Dollar en het Goud, terwijl valuta’s en rentes in het gareel werden gehouden. Het systeemrisico van veel te grote bankgiganten (‘too big to fail’) werd beperkt, omdat iedere schoenmaker bij zijn leest bleef. Na de afschaffing van het toenmalige Bretton Woods systeem, werden opeens alle dieren uit hun kooien losgelaten. De tegenpartij- en financieringscrisissen in het financiele systeem namen toen pas een hoge vlucht, te beginnen met Herstatt in 1974 en recentelijk het ‘onzichtbare’ schaduwbanksysteem van niet-banken. Helaas is een terugkeer naar zo’n systeem met relatief vaste wisselkoersen pas te verwachten, nadat het huidige gedereguleerde monster definitief de geest geeft in een ultieme CRASH.
DIEDERIK SCHMULL
30 April, 2014
WESTCLIFF-On-SEA