ACTIVA-INFLATIE IS EEN EENDAGSVLIEG

ACTIVA-INFLATIE IS EEN EENDAGSVLIEG

Een kniesoor, die daarop let! Telkens worden beleidsmakers ertoe verleid om zeepbellen te blazen, in aandelen, grondstoffen en onroerend goed, om een soort vermogenseffect te creeren. Echter. Mocht de economische groei, om welke reden dan ook, uitblijven, dan is deze bezielde, eenmalige, activa-inflatie een tijdelijk zoethoudertje. Er moet daarvoor altijd weer een hoge prijs betaald worden, zodra dat ongedisciplineerd beleid uiteindelijk uitmondt in een jammerlijke activa-deflatie. Alle vermeende winsten, behaald met de duizenden miljarden in leveraged Carry Trades (investeringsconstructie met hoge hefboom, die profiteert van hogere en lagere rentes), verdwijnen als sneeuw voor de zon. De wereld zit dan weer met de gebakken peren. Dit is niet de manier om een zieltogende economie nieuw leven in te blazen! Maar de verantwoordelijke stuurlui zijn vervolgens al van het toneel verdwenen, al of niet met hun speculatief verdiende buit. En ‘activistische’ Centrale Banken moeten weer opdraaien voor de slechte afloop van de, door henzelf , via hun gratisgeldbeleid, veroorzaakte superspeculaties, waar de risico’s weer werden genegeerd. Maar dat komt, omdat er in een ongewone tijd van ZIRP (Zero Interest Rate Policy) en QE (Quantitative Easing), geen droog brood valt te verdienen met normaal klassiek bankieren. Niemand weet, hoe hoog de activa-inflatie uiteindelijk kan worden. Dat hangt af van de ‘waanzin van de menigte’ (‘madness of crowds’). Dus een stijging van nog eens 100% van de koersen kan nooit worden uitgesloten, voordat het misloopt!

Tsjonge, tsjonge! Zo probeert Japan haar economie aan de gang te krijgen met net zo’n grote monetaire superstimulering (QE) als Amerika, wat een 4 maal zo groot Bruto Nationaal Product heeft. Wat het effect is op economie en inflatie valt nog te bezien (er is ‘technisch’ alweer een recessie), maar in ieder geval belooft een wanhopige, amper beheersbare, YEN-devaluatie, te zorgen voor ernstige evenwichtsstoornissen in de wereld. China, bijvoorbeeld, kampt al 32 maanden met dalende producentenprijzen en ziet dit met lede ogen aan. De Chinese Yuan lijkt hierdoor overgewaardeerd. Het gooien van kapitaal naar niet-productieve infrastructuurprojecten heeft ook daar zijn langste tijd gehad. De Chinese hervormingen naar een meer consumenten-gerichte maatschappij (wat slechts de helft is, als percentage van het BNP, van een typisch Westers land) zullen aldaar een deflatoire wind doen waaien. De rest van de wereld ontkomt niet aan een drastische koerswijziging, zodra deze export van deflatie nog meer narigheid tot gevolg heeft. Er zijn geen winnaars in een valuta-oorlog. De gehele wereld verliest, als het een en ander uit de hand loopt. Internationale kapitaalcontroles liggen op de loer. Die zouden dan pas echt een serieuze domper zetten op de economische groei-vooruitzichten! Met nog veel lagere langere termijn rentes in de komende paar jaar. Japan ging ons voor. Het rendement van de 30-jarige Japanse JGB is slechts 1.48%, maar die van de 30-jarige U.S. Treasury is nog steeds 3.06%. Lagere rendementen verhogen de waarderingen.

En dan te bedenken, dat deflatie slechts een symptoom en niet de oorzaak is van een economische malaise: het inkomen van de middenklasse is, vanwege allerlei redenen, al tijdenlang aan het inkrimpen, wat de consumptievraag geen goed doet (de consument is immers 70% van een Westerse economie), terwijl de bedrijfswinsten, geholpen door royale afschrijvingsregels van staatswege, als percentage van de economie, een absoluut record hebben bereikt, ook in Japan. Deflatie zorgde ervoor, dat Japan straffeloos grote begrotingstekorten erop na kon houden, zonder dat de obligatie-markt rebelleerde met steeds hogere rendementen. Monetaire superstimulering zou juist kunnen leiden tot de ‘verkeerde’ soort ‘cost-push’ inflatie, waarbij de stijgende productie-kosten worden doorberekend in de verkoopprijzen, wat bijzonder slecht nieuws zou zijn voor de consumentenvraag. Bovendien is allang duidelijk geworden, dat kwantitatieve verruiming (QE) bij de echte economie niet veel uithaalt, zolang een inkrimping van excessieve schuld steeds maar op de lange baan wordt geschoven (‘zombie-economie’).

Alleen Amerika, met haar mentaliteit van ‘let the chips fall, where they may’ (wat gebeurt, gebeurt), heeft tot nu toe het lef gehad om de schuld van de huishoudens enigszins te laten dalen tot een meer houdbaar niveau, voornamelijk door huizenfaillissementen, terwijl haar primaire begrotingstekort (tekort ex-rentebetalingen) lijkt te zijn gestabiliseerd. Bovendien zijn haar arbeidskosten internationaal veel concurrerender geworden en heeft de schalie-olie revolutie haar energiebalans totaal veranderd. Geen wonder, dat de Dollar , na ruim 30 jaar, weer in de gunst staat. Maar een hogere Dollar, de meest geleende valuta ter wereld, kan talloze speculatieve beleggingsconstructies, ter waarde van duizenden miljarden, doen ontploffen. Geen wonder, dat grondstoffen, inclusief olie, er van langs krijgen. Sommige speculanten worden uitgekleed, omdat een hogere Dollar gewoonweg nooit op hun radar verscheen.

Ondertussen wordt de onnozele belegger om de oren geslagen met steeds ‘hogere’ markten. Maar de aandelenindices zijn zo misleidend. Beleggers met een verantwoordelijke aandelenspreiding ‘misten’ dit jaar de explosie in de koersen, als zij niet eenzijdig hadden belegd in selectieve effecten, zoals bijvoorbeeld Apple (plus 40%) en Microsoft (+33%). Wel is het zo, dat het aantal fusies en overnames schijnt toe te nemen, nu de rente zo laag is en de winstmarges zo hoog zijn. Dat is een tijger in de tank (vrij naar Esso) voor de markt, naast natuurlijk de gigantische aandeleninkoop van de bedrijven zelf! Bovendien is het best mogelijk, dat de Federal Reserve, bij een stijgende Dollar, opeens rechtsomkeert maakt en begint met nog meer kwantitatieve verruiming (QE) om dat tegen te gaan. Redenen voor nog meer dierlijke instincten te over! Tegelijkertijd hebben we tegenwoordig te maken met een derivatenpiramide van minstens $ 700.000 miljard, die steunt op $ 100.000 miljard aan obligaties als onderpand. Dus de obligatiemarkt is de heilige koe. De rendementen mogen zeker niet stijgen (met dientengevolge een waardedaling), anders valt het kaartenhuis om.

De echte langere termijn waarde-beleggers, zonder op hol geslagen hoofden, kunnen in de komende tijd flink op de proef worden gesteld. Geef de markten een duwtje, en de electronische handel verergert de trend, naar boven of naar beneden, zelfs in Treasuries (waar onlangs een soort ‘flitscrash’ plaatsvond). De roep om het taboe te doorbreken van ‘echt’ helicoptergeld, buiten het banksysteem om, wordt ook steeds luider, vooral nu een verhoging van de Japanse BTW tot mislukking is gedoemd. De wereld zit in een roes, die uiteindelijk in een economische depressie eindigt. 

Koersdalingen van 50 tot 90% liggen in het verschiet, alsmede ongehoord lagere rentes, want het systeem krijgt op een gegeven moment een beroerte. Er is geen andere conclusie mogelijk, als men in aanmerking neemt, dat het totale kredietsysteem exponentieel is gegroeid tot zo’n $ 260.000 miljard tegenover slechts $ 30.000 miljard in 1995, amper 20 jaar geleden (+ 900%). Om dit alles overeind te houden in een tijd van toenemende deflatie, vereist wanhopige creativiteit. Verder is het Eurozone-project, om maar wat te noemen, zonder twijfel, aan het wankelen, als de kiezers en belastingbetalers genoeg krijgen van de ongelooflijke offers, die gebracht moeten worden om de nationale schuld ten opzichte van het BNP terug te brengen naar 60% voor 2030, via een primair overschot (ex-rente). Schuldherstructurering is de eerste stap, met alle verliezen en gevolgen van dien. Genoeg blikgroente in huis?

DIEDERIK SCHMULL

18 November, 2014

WESTCLIFF-On-SEA, Essex, U.K.

=

DE AARDKORST SCHEURT

DE AARDKORST SCHEURT

Blaast Deflatie al de aftocht? Vergeet het maar! Met man en macht probeert men die tragedie toch buiten de deur te houden. Maar talloze landen zijn allang, in toenemende mate, bezig om deflatie te exporteren via hun devaluatiebeleid. Een historisch ongekend superstimuleringsbeleid, vooral nu weer in Japan, is het rookgordijn, dat de werkelijkheid moet verdoezelen. Maar de aardkorst scheurt. Nu de hoge, gevaarlijke schokgolf nog. Vlak voor zo’n schokgolf trekt de zee zich plotseling terug. Men krijgt zelfs even het gevoel, dat het schijnbare deflatiegevaar is bezworen. Daarna sleurt de moeder van alle golven alles met zich mee. Bijna niets is opgewassen tegen deze plotselinge natuurkracht, die korte metten maakt met de excessieve krediet- en inflatiecultuur van de laatste 60 jaar. Zoals Japan de eerste was met 22 jaar van nominale nul-groei en deflatie, zal het ook de eerste zijn, die afstevent op de Grote Finale, het definitieve Eindspel, van excessieve schulddeflatie, de rest van de wereld met zich meesleurend. Nee, de Bank of Japan zal uiteindelijk deze ultieme schokgolf niet kunnen voorkomen, want geen land kan de moedwillige vernietiging van haar eigen valuta overleven. De Yen is in de laatste 2 jaar al 40% gedaald tegenover de Dollar en liefst 50% tegenover de Chinese RMB. Voor Japan is er geen weg terug!

Zo’n aardbeving begint met onschuldig lijkende rimpelingen, die door de hooggeplaatste heren onmiddellijk worden weggewuifd. Niets aan de hand! Alles is onder controle. Dit zijn niet de dertiger jaren. Tegenwoordig haalt men toch gewoon alle instrumenten uit de kast om zo’n ontwikkeling in de kiem te smoren. Wij hebben nu computermodellen, nietwaar? Alle zichtbare, onverkwikkelijke werkelijkheid is tijdelijk. Ondertussen wordt de moeder van alle aandelenhausses hier en daar extra aangewakkerd en dan komt zeker alles goed. Net zoals in de roerige jaren twintig (the roaring twenties’), toen de avondjurk even kort werd als de jurk voor overdag. Permanente, risikoloze welvaart, aangeboden op een presenteerblaadje door uw almachtige Centrale Bankiers. Tot de beurskrach zich aandient, ogenschijnlijk ‘uit het niets’. Maar met al die ‘kwantitatieve verruiming’ (geld ‘uit het niets’), al die grootscheepse aandelenaankopen van Centrale Banken en van bedrijven zelf en al die superlage en negatieve rentes, lag het toch voor de hand om je nek uit te steken met de grootste schuldhefboom aller tijden? Dames en Heren, een dergelijk monetair beleid, zonder enige ruggegraat, leidt tot een tijdelijke, kunstmatige opleving en wordt gevolgd door een uiterst triest langdurig deflatoir aanpassingsproces!

Ondertussen gaan de markten hun eigen gang. Er is voorlopig nog een toenemende vlucht in, vooral defensieve, internationale nuts-, basisconsumptie- en grootbedrijven, terwijl economisch gevoelige en grondstoffenbedrijven het al laten afweten. Biotechnologie en technologie vertonen een gemengd beeld. Beleggers in kleinere en middelgrote, laat staan financiele, bedrijven hadden al enige tijd natte voeten gekregen. Vooral Amerika en de Dollar, die lijkt uitgebroken boven een 30-jarige neergaande trend, hebben de wind mee, terwijl Europa (Eurostoxx 50) eruit ziet als een glijbaan, nu ook Duitsland (Dax 30) struikelt door de schijnbaar harde landing in China, na de grootste kredietgroei aller tijden, gedurende de laatste 6 jaar. De Opkomende Markten zijn verwikkeld in een valuta-oorlog en leveren een verwoede strijd om de duizenden miljarden aan externe Dollarschuld overeind te houden. Japan beleeft nog even een vertikale koerssprong, vanwege ‘geld uit het niets’, maar er zijn grenzen aan een instorting van de Yen. Tegelijkertijd maakt het Midden-Oosten haar eigen versie mee van een Dertigjarige Oorlog. En dan, niet te vergeten, een in het nauw gedreven Russische Beer. Dit is allesbehalve een gezonde ontwikkeling. Dit zijn de laatste stuiptrekkingen van een kunstmatige wereld, maar de harde realiteit neemt straks de overhand. Misschien niet direct morgen, maar het is toch overduidelijk, welke richting het een en ander opgaat. Niet voor niets wordt het huidige klimaat gekenmerkt door een oneindig aantal ongehoorde maatregelen, met negatieve rentes, vermogensconfiscaties, manipulaties van economische en winstcijfers, etc. Maar het zal allemaal niet mogen baten. Het eindigt in ramen verbrijzelen, puinruimen en politiek extremisme. Wacht maar, tot de rechtsradikale, Fed- en begrotingstekort hatende Republikeinen het roer overnemen van de Obamakliek. Beleggers, die dachten, dat Centrale Banken eeuwig hun hand boven hun hoofd konden blijven houden, zullen ontnuchterend ontwaken uit hun winterslaap. Niemand luistert straks meer naar wat Centrale Bankiers wel of niet te zeggen hebben.

De verleidelijke markten leiden vaak een eigen leven, waardoor velen op een dwaalspoor geraken. De deflatoire druk in de wereld weigert echter te verminderen, ondanks alle pogingen om dat tegen te gaan. Groei-optimisten staan beteuterd te staren naar de dalende grondstoffenprijzen, met name olie, een 22% waardestijging van de 30-jarige U.S. Treasury dit jaar alleen al, en het ontzaglijke tekort aan Dollars (80% van de wereldschuld is in Dollars), naarmate het teruglopende Amerikaanse tekort op de lopende rekening ervoor zorgt, dat de Amerikaanse kapitaalexport naar de rest van de wereld stagneert. Het wachten is nu op de volgende crisis, die de resterende zeepbellen in bepaalde aandelen- en onroerend goedmarkten, en niet te vergeten, in kunstwerken en klassieke autos, opblaast. Misschien eerst nog even een Melt Up, het tegenovergestelde van een Melt Down, waarvoor een overtuigende Nederlandse vertaling ontbreekt?

DIEDERIK SCHMULL

5 November, 2014

WESTCLIFF-On-SEA, Essex, U.K.

=