TIP: HET GELD LIGT NOG OP STRAAT, LETTERLIJK

TIP: HET GELD LIGT NOG OP STRAAT, LETTERLIJK

Tijdens de eerste openbare demonstratie van de gloeilamp in 1879, liet Thomas Edison, de uitvinder, zich ontvallen: ‘we zullen electriciteit zo goedkoop maken, dat alleen de rijken nog kaarsen zullen aansteken’. Spectaculaire winstgroei was het gevolg van massaproductie, wat Henry Ford zich destijds ook realiseerde. Lagere prijzen deden de vraag reusachtig stijgen. Deflatie verhoogde de koopkracht en kwam de levensstandaard ten goede. De wereld kende fantastische bloeiperiodes in het verleden tijdens soms wel 100 jaar durende deflatiefasen. In de geschiedenis wisselden inflatie en deflatie elkaar regelmatig af, elke 50 tot 80 jaar, in verband met economische groei- en kredietbubbels, en de daarop volgende terugkeer naar een nieuw evenwicht (‘rebalancing’). Leg dat nu maar eens uit aan al die Nobelprijswinnaars, die pleiten voor nog meer inflatie. Dat begunstigt niet de gemiddelde burger, maar alleen degenen met een zware schuldenlast, vooral de overheid.

Het geld (of liever krediet) ligt nog steeds op straat, want het lot van fiatgeld is toch bezegeld? Het wordt gezien als een vodje papier, dat zo snel mogelijk moet worden omgeruild voor zakelijke waarden, ongeacht de dagprijs. Krediet op aandelen (margin debt) loopt de spuigaten uit. Overal ter wereld is er nog hypotheekkrediet beschikbaar op basis van een veelvoud van het gemiddelde inkomen en voor een veel langere termijn dan gebruikelijk was zo’n 30 jaar geleden. Strikte vuistregel was toen, dat een hypotheek nooit meer mocht kosten dan 25% van het netto-inkomen voor een relatief korte termijn. Sindsdien is die termijn minstens verdubbeld, waardoor het totale rentebedrag en de winst voor de hypotheekverstrekker natuurlijk aanzienlijk toenamen. De gemiddelde huiseigenaar kan nog steeds mooi weer spelen met driemaal zoveel hypotheekkrediet, in verhouding tot het gemiddelde inkomen, als vroeger gebruikelijk was. De gezinsschuld per hoofd der bevolking heeft alarmerende proporties aangenomen, waardoor een rentestijging van 1 of 2% absoluut catastrofaal zou zijn. Alleen in Amerika is er in de laatste jaren sprake geweest van een bescheiden daling in die gezinsschuld, voornamelijk vanwege de typisch Amerikaanse schoonmaak in ‘rommelhypotheken’. De rest van de wereld, met name Europa, heeft het uur van de waarheid voorlopig nog kunnen uitstellen. Uitstel is geen afstel.

De financialisering van de maatschappij heeft echter zijn langste tijd gehad. De omgekeerde kredietpiramide in de gehele wereld kraakt in zijn voegen. Geld en krediet worden in de volgende fase van de huidige financiele crisis pas ECHT SCHAARS. Raad eens, wat dat betekent voor de prijzen van zakelijke waarden? De ondoorzichtige financiele sector, met haar werkelijke hefboom van 50 tegen 1 (of veel hoger, ondanks alle ontkenningen), zal het eigen vermogen drastisch moeten verhogen en haar activa (leningen en beleggingen) rigoureus moeten afbouwen. De maatschappij is het beu om deze olifanten nog langer van de verdrinking te redden met zuur belastinggeld. Nieuwe regels, zoals Basel III, zijn totaal ongeloofwaardig. De sector wordt later een schaduw van de hoogtijdagen tijdens de eeuwisseling. De film ‘Wolf of Wall Street’ wordt later net zo’n vage herinnering als ‘West Side Story’ (1961) nu. Centrale banken kunnen deze ontwikkeling NIET naar hun hand zetten, ookal kunnen halfslachtige pogingen daartoe worden verwacht. Nee, reken er maar op, dat de geldregen van de afgelopen decennia opeens verandert in gelddruppels. Klimaatverandering in de financiele sector?

DIEDERIK SCHMULL

22 Januari, 2014, Londen