SALTO MORTALE!

SALTO MORTALE!

Salto Mortale! Telkens lijken sommige circusartiesten de grenzen van hun salto’s aan de vliegende trapeze te kunnen verleggen. Toeschouwers houden hun adem in voor schijnbaar nog nooit vertoonde salto’s. Maar aan alles is een grens en daarom is er een vangnet als die grens wordt overschreden. Zowel de Eurozone als China hebben onlangs huiveringwekkende salto’s laten zien, maar men kan terecht eraan gaan twijfelen of de autoriteiten in staat zijn om een effectief vangnet te spannen. Want het is toch overduidelijk, dat de wereld nu de nadagen beleeft van de zoveelste monetaire unie (de 150ste!) van ongelijksoortige culturen en van het zoveelste kaartenhuis, dat werd gebouwd met zogenaamd onbegrensde schuld. De ernst van de afloop van deze ontwikkelingen wordt door de meesten voorlopig nog genegeerd, omdat er nog blindelings vertrouwd wordt op het schijnbaar almachtige monetaire beleid van de Centrale Banken.

Als Griekenland, met een nog ondraaglijk hogere schuld in de komende 3 jaar, zonder zelfs enige schuldsanering (‘illegaal reddingsplan volgens het EU-verdrag!’), de Euro nu nog niet de das omdoet, dan zijn er nog genoeg andere hele zwakke medebroeders, die geduldig hun opwachting maken voor hun eigen drastische lastenverlichting. Deze tijdbom zal zeker ontploffen, want elke monetaire unie, zonder politieke eenheid en uniforme cultuur, is in het verleden uiteindelijk gesneuveld. De economische en politieke gevolgen voor een lidstaat, die niet in het gareel loopt of kan lopen, zijn op een gegeven moment ernstiger binnen zo’n unie, dan daarbuiten. Het einde van de Goudstandaard in de jaren ‘30, bijvoorbeeld, was een zegen voor de economie. Het barsten uit elk monetair korset leidt tot een hoop opluchting. Daarom zou Grexit voor Griekenland zoveel beter kunnen zijn, mits de externe Euroschuld tot sint-juttemis kan worden uitgesmeerd (honderden jaren, zoals de schuld van de Zuidzeebubbel).

De Euro, als tweede reserve-valuta van de wereld (22% van de valuta-reserves, terug van 27%), is aanzienlijk riskanter geworden. De Europese Centrale Bank blijkt haar rol als geldschieter in laatste instantie, om politieke redenen, niet te kunnen vervullen. Het bankwezen van elke lidstaat kan zomaar de nek worden omgedraaid. Zo’n monetaire unie, waar niemand voor elkaar wil of mag opdraaien (‘no bail-out clausule’!), is echt geen lang leven beschoren en zal de volgende wereldrecessie (de echte!) niet kunnen overleven. Zelfs haar voorganger in de jaren ‘90, de Exchange Rate Mechanism (ERM), bleek slechts een tijdelijke regeling, waarbij het Britse Pond het, ondanks alle plechtige ontkenningen, al spoedig voor gezien hield. Wat meteen het einde betekende van de recessie in Groot-Brittannie!

Er is helemaal geen akkoord over Griekenland! Wie hecht nog enige geloof aan de uitspraken van politici? Het bankwezen is naar de knoppen, met het grootste gedeelte van hun leningportefeuille in gebreke. Aandeel- en obligatiehouders, alsmede alle rekeninghouders, kunnen straks fluiten naar hun geld, want er is geen geld voor het deposito-garantiestelsel. De herkapitalisatie van de banken zou afhankelijk zijn van het verguisde privatiseringsprogramma, dat in een deflatoire depressie nooit kan functioneren. Intussen worden belastingen niet meer betaald, noch enige rente en aflossing op uitstaande leningen en zijn kapitaalcontroles voor onbepaalde tijd van kracht, binnen de Eurozone. De chaos is pas begonnen. Bovendien had Duitsland, de olifant in de kamer, duidelijk haar zinnen gezet op uitstoting (‘timeout’!) van Griekenland (‘om te beginnen’!), maar heeft dat proces waarschijnlijk even uitgesteld onder druk van Amerika, om geopolitieke en andere redenen. Nu kunnen de Amerikaanse hedgefunds nog even van hun Griekse gokpapieren af (want de kans op ‘Grexit’ was immers, volgens de gemiddelde financieele expert, hoogstens 20%!), voordat ook dit quasi-akkoord roemloos ten onder gaat. Wat zonder meer ook de stilzwijgende wens lijkt van Duitsland. Pas op, Duitsland wil af van al die andere lastige lidstaten binnen de Eurozone, die een totalitaire Groot-Duitsland in de weg staan. De grote Europese facade is niet meer.

Belangrijker is de nu openlijke scheiding der geesten tussen de twee peilers van de Eurozone, Frankrijk en Duitsland. Frankrijk is als de dood, dat de financieringskosten op haar staatsschuld weer zouden stijgen, vanwege een eventuele Grexit. De totale prive- en staatsschuld is nu een gigantische 280% van het Bruto Nationaal Product, 66% hoger dan in 2007. Het jaarlijkse Franse begrotingstekort dateert al sinds 1974! Verder lijkt ook Italie er steeds meer genoeg van te hebben. De totale prive- en staatsschuld is nu 259% (+55% sinds 2007) en haar begrotingstekort is 4.2% van het BNP. Afgezien van alle ongefinancierde pensioen- en andere verplichtingen! De economie van Italie is nog steeds 10% beneden die van 2007. Dit zijn geen tijdelijke, maar structurele uitdagingen, want beide landen zaten, voor de recente Euro-devaluatie, opgescheept met een overgewaardeerde Euro van tegen de 20%. Toch zal deze devaluatie het Europroject niet kunnen redden. De tijd dringt!

Het funeste van het Europroject is de trend naar toenemende dirigistische regelgeving en bureaucratie, waardoor de rol van Europa in de wereld steeds onzekerder wordt. Economische stagnatie is troef. Zuidelijk Europa is allang structureel niet concurrerend te krijgen en Noordelijk Europa weigert eenvoudigweg om, met haar beschamend hoge besparingen en overschotten op de lopende rekening, op te treden als locomotief van geheel Europa. Verder kan men niet langer om de vergrijzingsproblematiek in de komende decennia heen. Daarnaast gooien wanhopige migranten olie op het vuur, terwijl de oorlogen in het Midden-Oosten pas lijken te zijn begonnen. En niet te vergeten, de alarmerende gang van zaken in Oost-Europa. Als de olieprijs uiteindelijk terugvalt naar de marginale kostprijs ($10.- tot $ 20.-), wordt de Russische Beer, die zich flink herbewapent (net zoals China), pas echt gevaarlijk.

Maar China’s noodlottige harde landing stelt natuurlijk alles in de schaduw en is vreselijk voor de gehele wereld. Haar torenhoge totale schuld als percentage van de economie (300%+) en haar deflatie in groothandelsprijzen, blijken nu, tegen de verwachting van de arrogante autoriteiten in, niet te kunnen worden ‘verlicht’ door een kunstmatige, op aandelenkrediet gebaseerde (35% van haar BNP!), beurshausse. Het gehele Chinese beurswezen is in wezen, op unieke wijze, buiten werking gesteld! Elk beursherstel is nu tijdelijk. Aandelenverkopers riskeren arrestatie. Onderschat het effect daarvan niet. Opeens staat de internationale liberalisering van de Renminbi op losse schroeven. Een forse devaluatie is nu niet ondenkbaar meer, want de valuta-oorlog van Japan, de Eurozone en Zuid-Korea schreeuwt om een antwoord. De Chinese export van deflatie en overcapaciteit zal de wereld overspoelen. Het concurrentie-vermogen van de kwaliteitsproducten van bijvoorbeeld Duitsland zal dan ernstig worden aangetast, tenzij de Euro nog eens een flinke veer laat. Voor de orthodoxe lidstaten van de Eurozone, die hadden gerekend op een stabiele valuta, vergelijkbaar met de Deutschmark,  is een dergelijke ontwikkeling een toenemende gruwel. De animo voor het Europroject neemt bij hen dan zienderogen af.

De wanhoopsfase is duidelijk aangebroken. Alles wordt uit de kast gehaald om een beursinstorting, zoals die in China, in de rest van de wereld te voorkomen. De deflatoire krachten, aangewakkerd door de torenhoge wereldschuld als percentage van de economie, zijn echter zo sterk, dat vele hoogmoedige Centrale Banken, onder aanmoediging van de financieele belanghebbenden, niets liever zouden willen dan ook zo’n kunstmatige beurshausse tevoorschijn te toveren. ‘Slecht’ nieuws is immers ‘goed’ nieuws, want inflatie en rente blijven laag. En de Japanse beursinstorting van 1989 had toch ook weinig invloed op de rest van de wereld? Het internationale monetaire beleid bleef daardoor soepel. Wees dus blij om deze ‘tijdelijke’ terugslag in China. Dan kunnen de ‘insiders’ immers hun stukken kwijt aan de onnozele massa, die, bij de daarop volgende Crash, weer een hoge prijs moet betalen. De overgrote meerderheid van beleggers zal deze boot niet willen missen en rekent erop om tijdig het zinkende schip te kunnen verlaten. In werkelijkheid, zullen de meesten dan weer uiteindelijk met 80% het schip ingaan!

In deze tijd van ultrasnelle handel via flitscomputers (¾ van de beursomzet) echter, lijkt het risico van een Crash veel groter. Zelfs in China, waar particuliere speculanten nauwelijks 5% van de beleggingen uitmaken (tegenover 55% in Amerika) en waar de autoriteiten toch alles ‘onder controle’ zouden hebben, zag men geen Crash opdoemen, ondanks een 200% stijging in amper 18 maanden. Wie weet, moet men de mythe laten varen, dat een Crash uitsluitend plaats vindt, nadat het Grote Publiek zijn hoofd verliest. Hebben de Centrale Banken echt wel alles ‘onder controle’? De Zwitserse Nationale Bank bezweek toch onlangs, totaal onverwacht, onder de druk van de Euro-koppeling? Een beleggingsbeleid baseren op het vermeende monetaire beleid lijkt, op den duur, de dwaasheid ten top.

De schuldencrisis loopt pas ten einde, als er sprake is van drastische, niet symbolische, schuldsanering en herstructurering. Het ligt echter in de menselijke natuur om zoiets zo lang mogelijk uit te stellen en net te doen, alsof je neus bloedt. Zelfs bij een klein land, als Griekenland. Want elke Euro, die nog op de boeken staat, heeft een veelvuldige hefboom, vooral via derivaten, dus de potentieele pijn kan veel groter uitvallen dan verwacht. Dat toont aan, dat de Eurozone, als geheel, eigenlijk al failliet is, want haar financieele sector (500% van de economie tegenover 100% in Amerika) kon nog niet worden geherkapitaliseerd (onofficieele kosten minstens: $ 3000 miljard, oftewel 20% van het BNP). Ondertussen heeft het Europese bankwezen ook nog eens zo’n $ 9000 miljard (in geleende Dollars!) uitgeleend aan de Opkomende Landen, die verder wegglijden, vanwege de voortgaande instorting van de grondstoffenprijzen. Daarom is een harde landing in China zo gevaarlijk. Afgezien nog van de onvermijdelijke herkapitalisaties van het IMF en vele Centrale Banken zelf! Zonder een positief eigen vermogen is het immers einde verhaal. In 1934, ging bijna geheel Europa failliet, na 10 jaar van halve maatregelen. Dus laten de liefhebbers maar feestvieren en zelfs nog een beurshausse tevoorschijn halen, maar puinruimen ligt in het verschiet. Inderdaad wordt krediet, tijdens deze schulddeflatie, gedurende een gehele generatie, een heel vies woord.

DIEDERIK SCHMULL

14 Juli, 2015

WESTCLIFF-On-SEA, Essex, U.K.

=============