DE SPELD IN DE HOOIBERG
Het is onbegonnen werk om te proberen een speld in een hooiberg te zoeken. Maar dat is nu juist, wat de gemiddelde belegger in de komende 10 tot 20 jaar te wachten staat. Na de lange periode van ononderbroken koersstijgingen, is de ontnuchtering aangebroken en is het bergaf voor het gemiddelde aandeel. Het is nu meer dan ooit zaak om zich te richten op betrouwbare inkomsten in plaats van waardevermeerdering van activa. Daarom lijkt een belegging in een brede index ('index investing'), wat in de laatste 40 jaar werkte, haar langste tijd gehad. De wereld is totaal veranderd. Trouwens, tussen 1926 en 2019 (93 jaar!), heeft slechts 5% van de Amerikaanse beursgenoteerde aandelen (26,000) een beter rendement opgeleverd dan een belegging in kortlopende Amerikaanse Treasury Bills (Bessembinder, zie hieronder). Dat werd in de periode van 2020 -2021 nog verergerd door een klein aantal van peperdure technologie-aandelen, die inmiddels weer scherp zijn gekelderd:
https://wpcarey.asu.edu/department-finance/faculty-research/do-stocks-outperform-treasury-bills
DE DRAMATISCHE RENTESTIJGING VEROORZAAKT OVERAL EEN AARDVERSCHUIVING. OPEENS KRIJGT DE SCHULDENAAR HET HEEL BENAUWD, NET ZOALS IN DE JAREN '70 TOT 1981. ALS EENMAAL EEN TE HOGE INFLATIE MOET WORDEN AANGEPAKT, DAN WORDT EEN HARDE LANDING BIJNA ONVERMIJDELIJK.
In de laatste 70 jaar leken alle bootjes door het tij opgetild te worden ('rising tide lifted all boats'). Maar naarmate de totale schuld, als percentage van de economie, scherp steeg, bleek de economische groei steeds moeizamer te worden. Er kwam allerlei kunst en vliegwerk aan te pas om de economie draaiende te houden. De dag der afrekening schijnt steeds naderbij te komen! Dat betekent, dat schuldherstructurering en schuldsanering opdoemen, waardoor schuldeisers minder kans hebben om ooit terugbetaald te zullen worden. Schuld is echter een 'asset', een bezit, in de financieele beleggingswereld, wat veel onzekerder is geworden, totdat het zelfs zou kunnen wegvallen door faillissement.
Dit is dan ook de reden, dat relatief risicoloze activa, zoals langlopende obligaties, met een vaste coupon en afloopdatum, veel riskanter zijn geworden, waardoor obligatierendementen, na 39 jaar van daling, sinds 2 jaar, een stijgende trend vertonen. Verontruste kopers van schuldpapier zijn een hoger rendement daarvan gaan eisen. Wat een gigantische ommezwaai! Ondergetekende was decennialang positief op, met name, langlopende Amerikaanse Treasuries, maar moest onlangs, onder druk van de gewijzigde omstandigheden, mijn mening veranderen. (Winston Churchill): 'When the facts change, I change my mind. What do you do, madam?'
De nieuwe leefregel is een kortlopende Amerikaanse Treasury, die steeds wordt doorgerold, desnoods op een hoger rendement. Dat was ook de manier om in de jaren '70 profijtelijk te overleven. Een 'bond ladder', een strategie van degelijke, kortlopende obligaties met verschillende looptijden, kan het antwoord zijn op onzekere tijden. Op die manier kunnen de risico's van rentestijging, concentratie en verhandelbaarheid beter onder handen worden genomen.
Zijn de lage rente en de lage inflatie dan voorlopig verleden tijd? Zijn langlopende obligaties veranderd van 'Buy of a Generation' ( sinds 1981) naar 'Sell of a Generation' (sinds 2020)? In de jaren '70 werden obligaties zelfs beschouwd als Certificaten van Verbeurdverklaring (Certificates of Confiscation), uitsluitend geschikt voor behangpapier. De structurele inflatie van destijds, als gevolg van de oorlog in Vietnam en de kostbare 'Great Society' van President Lyndon B. Johnson (LBJ), zorgde voor een uiterst instabiele periode voor financieele activa. Stakingen en demonstraties waren aan de orde van de dag, net zoals nu.Tegenwoordig kampt de wereld eveneens met een mogelijk lange oorlog, naast ongekende dure rekeningen voor pandemieen, klimaatverandering, vergrijzing en het opdraaien voor de zonden van onze voorvaderen. Het is duidelijk, dat de stabiele periode voor financieele activa achter ons ligt. Wees voorbereid!
DE DOLLAR-INDEX (DXY) IN DE LAATSTE 50 JAAR:
Institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen en verzekeraars, hebben hun vermogen voornamelijk verdeeld tussen aandelen (60%) en obligaties (40%. Maar deze 60-40 portefeuille ging in 2022 helemaal het schip in, toen de stabiliserende werking van het gedeelte in vastrentende waarden uitbleef. Dat laatste lijkt niet tijdelijk, maar structureel. Daarom schijnt de trend naar 'alternatieve' beleggingen, zoals Private Equity, kredietverlening, infrastructuur, Opkomende Markten, onroerend goed, rommelobligaties ('High Yield') en aandelen in het Midden- en Kleinbedrijf (MKB), in populariteit toe te nemen. Maar de verhandelbaarheid daarvan laat veel te wensen over. Zo'n beleggingsbeleid is gebouwd op glad ijs en de gemiddelde belegger moet zo'n ingewikkelde strategie proberen te vermijden. Maar kan men zich voorstellen, hoe groot de structurele verkoopdruk bij aandelen zou kunnen worden, zodra de grote beleggers, die geconfronteerd worden met economische stagnatie, de verdeling van activa in aandelen zouden wijzigen naar beneden de 50%?
De wereld onderschat de langdurige periode van hard ploeteren, die nu voor ons ligt. Dat komt, omdat bijvoorbeeld de Amerikaanse economie, sinds 1980, slechts 10% van de tijd in een recessie verkeerde, tegenover 20% in de periode van 1945 tot 1980 en zelfs 40% van 1870 tot 1945 (Sharma, Rockefeller International). De kolossale stimuleringen in 2020 (35% van de economie tegenover 12% tijdens de Grote Financieele Crisis van 2008!) hebben iedereen in slaap gesust. Enkele duizenden miljarden zijn daarvan nog over en dat is de reden, dat de volgende recessie op zich laat wachten en velen op hun lauweren rusten. Maar het is wel degelijk op komst, waarschijnlijk nog dit jaar, ondanks het traditionele gunstige beursklimaat in het derde jaar van een Amerikaans presidentschap en de heropening van China.
Dit keer zal het echter veel moeilijker worden om zo'n recessie op te vangen (de zogenaamde traditionele 'Put' van de Centrale Banken), want dan zullen de obligatiemarkten optreden 'als politieman', met scherp hogere rendementen en een mogelijke Crash in vastrentende waarden. De crisis in de Britse staatsobligaties (Gilts) van afgelopen September, 2022, na de groeibegroting van het toenmalige Britse kabinet, is een grimmige waarschuwing aan het adres van alle beleidsmakers. Als de Bank of England niet had ingegrepen, zouden vele pensioenfondsen zijn omgevallen, vanwege kredietopvragingen ('margin calls'), als gevolg van de derivatenstrategie van LDI (liquidity-driven investment).
(ADVISORPERSPECTIVES)(Januari, 2023): DE Q-RATIO (TOBIN)(ZIE HIERONDER) IS EEN METHODE OM DE REEELE WAARDE VAN DE AANDELENMARKT TE SCHATTEN OP BASIS VAN DE VERVANGINGSWAARDE. DIT LAAT ZIEN, DAT DE MARKT, HISTORISCH GEZIEN, NOG STEEDS FLINK OVERGEWAARDEERD IS.
Ondertussen zal de inflatie hardnekkig hoger uitvallen, dan de doelstellingen van de Centrale Banken, ook al omdat de deglobalisering en de vergrijzing onstuitbaar zijn geworden. Geboortepercentages zijn overal al ingestort. Kijk maar naar Japan, waar de vergrijzing veel verder is voortgeschreden: er bestaan ruim 8 miljoen lege huizen ('Akiya'), met vaak alleen een bloempot op de vensterbank. In vele regio's hebben 20% van de woningen geen bewoners! Dit proces werd nog versneld door de pandemie. Zo'n inkrimping van een bevolking leidt, op den duur, tot inflatoire tekorten in arbeidskrachten en goederen. Geen wonder, dat robots zo'n groeisector is geworden.
Wordt 'concentratie' van beleggingen in bepaalde aandelen en sectoren het Nieuwe Normaal? Raakt 'spreiding' uit de gratie? Misschien moet een belegger zich omvormen tot een boer. Een boer koopt zijn land voor de hele lange termijn en niet, omdat hij verwacht, dat het weer gunstig wordt. Een boer neemt de afwisselende perioden van voorspoed en tegenspoed op de koop toe. Hij voelt zich, als eigenaar, verantwoordelijk voor het wel en wee van een boerderij op lange termijn.
Vergelijk dat eens met de speculatieve trading-mentaliteit van de huidige belegger. Een aandeel is tegenwoordig nauwelijks 1 jaar in dezelfde handen tegenover liefst 8 jaar, zo'n 60 jaar geleden. Maar Warren Buffett, de legendarische belegger van Berkshire Hathaway ('our favorite holding period is forever ') heeft enkele belangrijke belangen al decennia-lang in bezit, zonder zich te bekommeren om alle fluctuaties. Dat biedt hem de mogelijkheid om juist heel veel boeken te lezen. Een computerscherm en een smartphone schitteren op zijn kantoor door afwezigheid!
Bovendien doet het er minder toe, hoeveel een belegging 'waard' is, zolang men maar een relatief gestage inkomstenstroom, zoals een dividend, tegemoet kan zien. Een dividend draagt, naar schatting, op lange termijn, ongeveer 40% bij aan het totale rendement van een aandelenbelegging (Fidelity). De jaarlijkse herbelegging van dat dividend leidt tot het achtste wereldwonder (Einstein), genaamd 'samengestelde interest' (rente-op-rente), wat tenslotte wel aantikt! Enkele bedrijven zijn in staat geweest om gedurende decennia, door dik en dun, hun dividend te verhogen. Dat is een jaarlijkse glimlach waard!
Als vervolgens een belegging wordt beschouwd als de koop van een bedrijf met een horizon van minstens 10 jaar, dan zal blijken, dat men, als mede-eigenaar, verder moet leren kijken dan elk dal. Men zal hebzucht moeten afleren en geduld moeten aanleren. Men moet zich niet laten verleiden door een 'zekere' zaak, dat te mooi is om waar te zijn, wat helaas iets is van alle tijden. Men moet zijn aangeboren hebzucht juist proberen te verminderen, wat het geheim is voor rijk worden (Plato). Als men dat eenmaal onder de knie heeft, dan wordt het rusteloze leven opeens veranderd in een rustieke, typisch voor een bewoner van het platteland. Zoiets zou wel eens broodnodig kunnen zijn voor een goede gezondheid in deze wisselvallige tijden!
MEDEDELING: COMMENTAREN WORDEN NU, VOORDAT PLAATSING PLAATS VINDT, PREVENTIEF GECONTROLEERD. MEN MOET ALTIJD IN GEDACHTEN HOUDEN, DAT DIT BLOG VOORNAMELIJK GERICHT IS TOT DEGENEN, DIE BELANGSTELLING HEBBEN VOOR HET INTERNATIONALE BEURSGEBEUREN. DUS COMMENTAREN OVER COVID, W.E.F. OF DE OORLOG WORDEN MEESTAL NIET OP PRIJS GESTELD.
WELGEMANIERDHEID STAAT OP DIT BLOG VOOROP IN VERBAND MET MOGELIJKE AANSPRAKELIJKHEID VOOR REACTIES.
MEN KAN TE ALLEN TIJDE EEN E-MAIL (DSCHMULL@GMAIL.COM) OF EEN TWEET (VIA TWITTER, @RICKSCHMULL) STUREN NAAR ONDERGETEKENDE.
Het Blog SCHMULLADDERTJEONDERHETGRAS heeft thans 6 soorten van lidmaatschap. WORD LID! U bent van harte welkom! Uw lidmaatschap geeft recht op persoonlijk advies, regelmatige Pamfletten, lunches, borrels en belangrijke artikelen. Zie voor nadere gegevens onderaan het Blog.
Hopelijk vinden er in 2023 weer enkele presentaties plaats. Het wordt hoog tijd om alle Blogleden en Bloglezers nog eens persoonlijk te woord te staan!
THE END OF BUY-THE-DIPPERS!
HOEVEEL IS PROCENTUEEL NODIG OM EEN VERLIES GOED TE MAKEN?