SPAREN, SPAREN, SPAREN & WAT GOUD
Het is echt abnormaal, dat de rente, al jarenlang, nog nooit zo laag is geweest als in 5,000 jaar. Via de rentestand, bepalen Centrale Banken de kredietgroei. Een van de fundamentele economische wetten is nu eenmaal, dat wat goedkoper wordt, veel aantrekkelijker wordt. Geen wonder, dat er bij elke rentedaling, olie op het schuldenvuur werd gegooid, waardoor de totale schuld, als percentage van de economie, nu de hoogste stand in de wereldgeschiedenis heeft bereikt. De kredietgroei rees de pan uit! Met als gevolg een ononderbroken gefinancierde waardestijging van activa, die net lijkt op een wonderbaarlijke periode van hoogconjunctuur. Je lijkt bijna op een uilskuiken, als je die boot van bijna gratis krediet mist, nietwaar?
Er gaan nu geluiden op, dat Centrale Banken, 8 jaar na de Grote Financieele Crisis, echt een begin gaan maken met het geleidelijk opdoeken van hun extreme monetaire stimuleringsmaatregelen. Voor vele monetaire beleidsmakers is de maat vol. Zoiets moet in gang worden gezet, voordat de volgende recessie plaatsvindt, want anders zou de wereld wel eens nog veel extremere medicijnen moeten slikken dan ooit. Of zal men tot de ontdekking komen, dat het ‘afkicken’ van monetaire verslaving gemakkelijker is gezegd dan gedaan?
Men zal zich afvragen, hoe men zich het beste kan voorbereiden op een tijd, waarin krediet duurder en ook schaarser wordt. Wat is daarop het antwoord? Sparen, sparen, sparen en zoveel mogelijk schuld aflossen, desnoods door de verkoop van activa, voordat anderen op dat idee komen! Dus nu actie ondernemen, terwijl men alom wordt ontmoedigd om in wezen te sparen. Net als bij liefdesverdriet, gaat het verlangen naar bijna gratis krediet een keertje over. Ontwenningsverschijnselen moeten op een gegeven moment worden doorstaan omwille van de lange termijn. Want stel je maar eens voor, hoe de volgende kredietcrisis eruit ziet. Beter te vroeg dan te laat!
Sparen is ook nodig om zich voor te bereiden op de onzekerheden over uw loopbaan (‘robotisering’!), uw pensioentekort en vooral de toekomstige belastingen. Alleen al een vermogensbelasting op allerlei activa om ‘de ongelijkheid tegen te gaan’ doet wonderen. Dat betekent de nekslag voor de opgepompte huizenprijzen en dan krijgt de jongere generatie ‘ook een kans’ om een huis te kopen. En als zo’n belasting zijn uitwerking heeft gehad, dan wordt het aantal ramen belast, zoals vroeger. Dan worden ramen weer dichtgemetseld. Of een nog hogere heffing op huizentransacties. De overheid krijgt altijd haar benodigde geld. Zo werd er in Canada tussen 1885 en 1923 (38 jaar!) belasting geheven op elke Chinees, die het land binnenkwam. Na 1923 mocht er geen Chinees het land meer in, ook niet als een Chinees een Brits paspoort had. Dat werd pas in 1967 (44 jaar!) volledig ongedaan gemaakt.
Voor de gemiddelde belegger ligt het sparen in de eigen valuta voor de hand, want daarmee moeten de alledaagse rekeningen en de jaarlijkse belastingen worden betaald. Maar voor grotere beleggers is het meer dan ooit zaak om besparingen om te zetten in Amerikaanse Treasuries met korte en lange looptijden. Die markt gaat nooit dicht, want die vormen het onderpand voor het internationale financieele systeem. Die vallen ook buiten de boedel van de bank en blijven altijd van u, in tegenstelling tot een bankrekening (‘Bail-in’!) Het depositogarantiestelsel dekt immers slechts minder dan 1% van de uitstaande deposito’s en is de wassen neus van de eeuw. U gelooft toch niet, dat het bankwezen, met name de Europese, sinds 2008 veiliger is geworden? Vergeet alle sussende woorden van beleidsmakers, die gewoon iedereen een rad voor de ogen moeten draaien. Die zien de bui al aankomen. Bevriezing van Europese banktegoeden ligt in het verschiet:
De leningen, die in de Eurozone in gebreke zijn (Non-Performing Loans - NPL’s), waar rente en aflossing niet meer worden betaald, blijken nog steeds een flink blok aan het been en het aantal is bijna zeker veel groter dan de officieele cijfers. Veel NPL’s zijn verstopt in derivaten. NPL’s, als percentage van alle uitstaande leningen, zijn in de laatste 10 jaar NA de Grote Financieele Crisis, met 400% omhoog geschoten, met uitschieters in Griekenland (47%), Cyprus (45%), en minstens 20% in Italie, Ierland, Portugal, Hongarije, Bulgarije en Slovenie (volgens KPMG). In Nederland zijn NPL’s (officieel) ongeveer 4%!
De recente zwakte in de Amerikaanse Dollar, een echte en geen kunstmatige valuta zoals de Euro, is een koopgelegenheid, want een wisselkoers wordt uiteindelijk bepaald door het rendementsverschil. Het rendementsverschil tussen Amerikaanse Dollar-obligaties en Duitse Euro-obligaties is in 10 jaar nog nooit zo hoog geweest. Dit rendementsverschil zegt ons, dat de Euro/USD, gebaseerd op fundamentals, eigenlijk op 1.05 zou moeten staan. Het is niet een kwestie van of er een Europese bankencrisis opdoemt en of de Eurozone uiteen valt, maar wanneer. Het Grote Geld zal Europa weer ontvluchten, voornamelijk richting Amerika. Daarom zullen kapitaalstromen later weer aan banden moeten worden gelegd (kapitaalcontroles). Slimmerikken zijn die voor en wachten niet af, totdat het te laat is.
Vergeet niet, dat de Dollar-index (DXY)(met 57% in Euros), in afgelopen Januari, op een 14-jarig hoogtepunt stond, toen de markt hoge verwachtingen had van het beleid van President Trump en toen het populisme in Europa om zich heen greep vanwege de migrantencrisis. Trump liet zich toen ontvallen, dat zo’n sterke Dollar onwelkom was (‘it’s killing us’). Sinds 2014, vond zo’n $ 3000 miljard, waarvan 50% uit China en 50% uit Europa, zijn weg naar Amerika. De helft van alle Euros, die destijds door de ECB, via haar QE (monetaire stimulering), tevoorschijn werden getoverd, kwamen in Amerika terecht (gegevens van Cross Border Capital).
Maar sindsdien doet de economie van de Eurozone het beter dan verwacht en is er weer sprake van een terugvloeien van geldstromen naar de Euro. Daar was weinig voor nodig. Het winstniveau van het Europese bedrijfsleven was in de laatste 10 jaar met liefst 53% gedaald, terwijl dat van het Amerikaanse bedrijfsleven met 27% was gestegen, mede doordat Europa geen enorme technologiesector heeft zoals Amerika. Verder is de Europese banksector nog steeds in de lappenmand en staat daarom nog steeds ver beneden boekwaarde. De FTSE Eurofirst 300 index heeft het in de laatste 10 jaar 50% slechter gedaan dan de Amerikaanse S&P 500 index. De ene valse dageraad volgde op de andere. Ook de politieke onzekerheid over het populisme in Europa leek, na verkiezing van Macron, enigszins geweken, wat leidde tot een gevoel van opluchting voor de Euro. Ondertussen is de Dollar-index bezig om haar steun van de laatste 30 maanden te testen:
Wie weet, is de consolidatie alweer voorbij, want de ECB ziet een ‘sterke’ Euro met lede ogen aan. De inflatie in de Eurozone wordt hierdoor naar beneden gedrukt en was slechts 1.3% in Juni, terwijl de ECB als doel heeft een inflatie van 2%. Na de Eurocrisis van 2010 - 2012, ontstond er grote paniek over deflatie, welke de negatieve rente veroorzaakte.
Sinds 2011, tijdens mijn voordrachten destijds voor o.a. de GOLD & SILVER INVESTMENT SUMMIT te Londen en de EDELMETALL und ROHSTOFFMESSE te Muenchen, werd ik extra voorzichtig met de Edele Metalen (behalve als verzekering) en super voorzichtig met de mijnaandelen in tegenstelling tot de algemene mening onder de Goudkevers. Dit was vooral gebaseerd op mijn verwachting, dat, om talloze redenen, de inflatie verder zou dalen en dat deflatie uiteindelijk onvermijdelijk was, net zoals in Japan, dat ons 15 jaar voor ligt, wat deze ontwikkeling betreft. Inmiddels staat de Goudprijs nu 31% lager (in USD) dan in 2011, nadat deze in December, 2015, zelfs nog 42% lager was geweest, waarop een herstel volgde. Goudmijnaandelen beleefden een instorting van ruim 70% tussen 2011 en 2015, maar zijn sindsdien eveneens in herstel, na een gezonde sanering. Bovendien zijn de inflatiecijfers in de ontwikkelde landen, sinds 2011, gemiddeld gehalveerd.
Maar ik ben nu van mening, dat men alle voorzichtigheid met GOUD moet laten varen en dat er, binnen de komende 5 jaar, weer een Grote Financieele Crisis in de lucht hangt, waarbij GOUD, Amerikaanse TREASURIES en de Amerikaanse DOLLAR de reddingsboeien worden voor het Grote Geld. De kansen op een Goudprijs ver onder de $ 1000, zijn steeds kleiner geworden. Vroegere correlaties, zoals een lagere Dollar met een hogere Goudprijs, zullen dan dit keer niet meer opgaan. Deflatie zal dit keer een hogere Goudprijs NIET uitsluiten, vanwege de verwachte grootscheepse internationale monetaire stimulering, die daarop volgt en alle stimuleringen sinds 2008 in de schaduw zou kunnen stellen. Maar ook die Kwantitatieve Verruiming (QE in het kwadraat) zal de deflatie en de depressie uiteindelijk NIET kunnen voorkomen. Kijk maar naar Japan: de Bank of Japan (BOJ) heeft nu liefst 40% van alle Japanse staatsobligaties (JGB’s) in bezit (‘superstimulering’), maar de inflatie in 2017 is tot dusver nauwelijks 0.34% en het 10-jarig JGB-rendement is nauwelijks 0.1%. In 2016 was er echter nog een deflatie van 0.12%.
Als de economische depressie eenmaal niet meer kan worden voorkomen, dan is de tijd weer aangebroken, dat Goud een hoofdrol gaat spelen in het financieele systeem met een dienovereenkomstig hogere waardering, net zoals in 1934, midden in de vorige depressie. Centrale Banken zijn al jarenlang grote Goudkopers en zien dat allang aankomen. Wat goed is voor Centrale Banken, moet ook goed zijn voor particuliere beleggers! Want Goud wordt altijd van stal gehaald, als andere mogelijkheden zijn uitgeput. Kijk eens, hoe men Goud ‘monetiseerde’ in 1953, toen het schuldenplafond (debt ceiling) weer kopzorgen baarde:
Monetizing Gold : The solution to the debt ceiling crisis came from the third option and involved a stock of almost $1 billion of “free” gold—that is, gold coin and bullion in Treasury vaults on which gold certificates had not yet been issued. The free gold was what remained of $2 billion that had been allocated (by the Gold Reserve Act of January 30, 1934) to the Exchange Stabilization Fund (“ESF”) out of the $2.8 billion derived from the revaluation of 194 million fine ounces of Treasury gold (from $20.67 per ounce to $35 per ounce) in 1934.24
Een Grote Financieele Crisis volgt altijd op een periode van excessieve kredietverstrekking, zoals de wereld die in de laatste 9 jaar heeft meegemaakt, vooral omdat de gemiddelde economische groei, om talloze redenen, het af heeft laten weten. Alle licht in de tunnel lijkt tijdelijk.
Goudmijnaandelen hebben weliswaar extra risico’s, maar kunnen, voor de liefhebbers, buitengewoon winstgevend zijn, vanwege het enorme ‘hefboomeffect’ ten opzichte van de Goudprijs (zie Pamflet No. 19, uitsluitend voor leden). Goudmijnaandelen kunnen, bij een opgaande trend, typisch 4 maal zoveel stijgen als de Goudprijs zelf. Goudmijnaandelen met belangen in Zuid-Afrika en vele andere ontwikkelingslanden, moet men echter nu vermijden, vanwege de politieke onzekerheden rondom eigendomsrechten. Vandaar dat een belegging in de ETF’s van Gold Miners (GDX; GDXJ) moet worden afgeraden.
De huidige ‘saaie’ stemming in de sector van Edele Metalen lijkt echt ideaal, want die is een stuk gezonder dan die in de dwaze, overgewaardeerde technologiesector, waar de bom nog moet barsten. De verkoop van Gouden munten is in 2017, tot dusver, het laagst geweest in 10 jaar! Netto ‘Long’ Futures posities van speculanten zijn in het laatste jaar met 75% gedaald. Maar ‘insiders’ zijn juist hevige kopers geweest van Goudmijnaandelen (wat het tegenovergestelde is bij de technologie-aandelen!). Dat zijn zeer positieve tekenen voor contraire beleggers.
Inmiddels is de Goudprijs al doorgebroken boven haar 200-daags gemiddelde en er is nu grote kans op een definitieve hervatting van de opgaande trend sinds 2002. Maar deze nieuwe trend zou onderdeel kunnen vormen van de derde, meest spectaculaire,
beweging naar boven sinds 1975! Dat wil men niet missen, ook al is geduld wel vereist:
Niet zonder enige trots, was ik reeds positief op Goud voor de lange termijn, met tijdelijke onderbrekingen, sinds 1971, in een tijd, dat bijna iedereen Goud beschouwde als een ‘barbaars relikwie’ (Keynes). Ik was een roepende in de woestijn, wat mijn 40-jarige loopbaan in de financieele sector (van 1969 tot 2009) af en toe in de weg stond. Mijn promotie werd meermalen uitgesteld! Goud was immers een groot taboe. Maar ik was er toen al van overtuigd, dat de rol van Goud in de toekomst alleen maar kon toenemen, naarmate de waardevastheid van het ‘fiat’-geld steeds meer in twijfel werd getrokken. Het beste komt nog!
MEDEDELING: Er zijn nu 4 soorten lidmaatschap. Welk lidmaatschap past bij u? Leden kunnen profiteren van extra, mogelijk winstgevende, informatie via o.a. een reeks van regelmatige PAMFLETTEN. Van harte welkom bij de club! Velen onder u zijn al 10 jaar of langer trouwe volgers. Zie hiernaast voor nadere gegevens.
DIEDERIK SCHMULL 31 Juli, 2017 Westcliff-On-Sea, ESSEX, U.K.
===